ඉතිහාසය කෙළින් කිරීම 3 මාර්තු 1924: මුස්තාපා කෙමාල් අත්තටුර්ක්, වීරයා හෝ ද්‍රෝහියා ?

ඉස්ලාමීය ප්‍රවෘත්ති, ටැන්ජුන් හි නිම් - ඉතිහාසය ලිවීම සාමාන්‍යයෙන් ඉතිහාසය සෑදූ අවස්ථාවේ පාලකයා බවට පත් වූයේ කවුරුන්ද යන්න සමීපව සම්බන්ධ වේ. සරල උදාහරණයක් ලෙස, බලයේ සිටි සුහර්ටෝ යුගයේ දී, කුමන්ත්‍රණයකින් ජාතිය සහ රට බේරා ගැනීම සඳහා ඔහු සිය සේවාවන් පිළිබඳ ඉතිහාසයක් නිර්මාණය කළේය. නමුත් ප්‍රතිසංස්කරණ යුගයේදී බොහෝ ඉතිහාස මම පිළිතුරු යින් මෙම සියලු මූලධර්ම සංශෝධනය කිරීමට උත්සාහ කර ඇත.

තවත් උදාහරණයක් නම් මුස්තාපා කෙමාල් අත්තටුර්ක් යන නමයි. ලෝක ඉතිහාසයේ ඔහු තුර්කි ලෞකිකවාදයේ ආරම්භකයා ලෙස සුවඳවත් නූතන තුර්කි ප්‍රතිසංස්කරණවාදීන්ගේ පියා ලෙස සැලකේ. නමුත් ඉතිහාසය වෙනත් දෘෂ්ටිකෝණයකින් බැලීමට අප උනන්දු වන්නේ නම්, අත්තතුර්ක් යනු යුදෙව්වෙකු වන අතර ඉස්ලාමය අභ්‍යන්තරයෙන් විනාශ කිරීම සඳහා මුස්ලිම්වරයෙකු ලෙස වෙස්වළාගෙන සිටියේය. 1924 මාර්තු 3 වන දින ඉස්ලාමීය කිලාෆා අහෝසි කළේ ඔහුය. ඔහු ද්‍රෝහියෙකු හා පරාජිතයෙකි.

රාජාබ් 1342 එච් 28 වන දින විදුලිය නොමැතිව කිලාෆා කඩා වැටීම ක්‍රි.ව. 1924 මාර්තු 3 වන දිනට සමගාමීව සිදු වූයේ ඇසිපිය හෙළීමෙනි.

යහපත්කමට ක්‍රියාවලියක් අවශ්‍ය බැවින් අයහපතට ද ක්‍රියාවලියක් අවශ්‍ය වේ. මුස්තාපා කෙමාල් අටතුර්ක් ඛිලාෆා කප්පාදු කිරීම ද ක්ෂණික ක්‍රියාවලියක් නොවේ, එයට දිගු ක්‍රියාවලියක් අවශ්‍ය වේ. ක්‍රි.ව. 19 වන සියවස ආරම්භයේදී මුස්ලිම්වරු ඔවුන්ගේ ගැටළු විසඳීම සඳහා අල්-කුර්ආනය සහ සුන්නාව අතහැර දැමීමට පටන් ගත් අතර, මිනිස් රාගය අවුස්සන ලිබරල් දෘෂ්ටිවාදයෙන් ඔවුන් ආකර්ෂණය විය.

බටහිර යුරෝපයේ ලිබරල්කරණය

ක්‍රි.ව. 15 වන සියවසේ පුනරුදය අත්විඳීමෙන් පසු බටහිර යුරෝපයේ ජනතාව ලෞකිකවාදය වැලඳ ගනිමින් ආගමෙන් ජීවිතයෙන් වෙන් කිරීමට එකඟ වූහ. ලෞකිකවාදය ස් සාන්තුවරයා ටිකරණය කරන ලද්දේ බ්‍රිතාන්‍ය දාර්ශනිකයෙකු වූ ජෝන් ලොක් විසින් ලිබරල් දෘෂ්ටිවාදයක් වන අතර එය ආගමික හෝ ආගමික නොවන ඕනෑම සම්බන්ධතාවයකින් මිනිසුන් නිදහස් කරන දෘෂ්ටිවාදයකි.

ආගමේ ලිබරල්, ආර්ථික විද්‍යාව, ලිබරල් දේශපාලනය, ලිංගිකත්වය, සෑම ආකාරයකින්ම ලිබරල්. ව්‍යාජ නැවත නැඟිටීමක් වුවද බටහිරයන් එහි නැගීම කරා මෙහෙයවන්නේ මෙම මතවාදයයි.

ලිබරල්වාදයේ මෙම ස්වභාවය 1789 ප්‍රංශ විප්ලවය පුපුරා යාමට තුඩු දුන් අතර එය "ලිබර්ට්, එගලයිට් සහ සහෝදරත්වය" යන ප්‍රභාෂාව රැගෙන ගියේය. ප්‍රංශ විප්ලවය මෙම අවස්ථාවේ දී පල්ලිය සමාජයෙන්, රාජ්‍යයෙන් සහ දේශපාලනයෙන් ඊ නි ත් කිරීමට සමත් විය. ක්‍රි.ව. 19 වන සියවසේ මුල් භාගයේදී ප්‍රංශය වඩාත් බලවත් හා දියුණු රටක් බවට පත්වූ අතර නැපෝලියන් බොනපාට්ගේ නායකත්වය යටතේ ලෝකයේ අංක එකේ රට බවට පත්විය.

ඔටෝමාන් තුර්කියේ කිලාෆා ලිබරල්වාදය දෙස බලයි

මේ අතර, උජ්මානි තුර්කි කිලාෆා තවමත් ඉජ්තිහාඩ් නැවැත්වීම නිසා චින්තනයේ එකතැන පල්වීමක් අත්විඳ ඇති අතර බටහිර යුරෝපයේ වේගයෙන් වර්ධනය වන ලිබරල් දෘෂ්ටිවාදය දෙස බැලීමට පටන් ගත්තේය. කාර්මික විප්ලවය හේතුවෙන් තාක්‍ෂණික දියුණුව ඇස් විස්මයට පත් කර ඇති අතර, එබැවින් ඕනෑම ජාතියකින් ලබා ගත හැකි තාක්ෂණයන් සහ කුමන ශිෂ් ජාතිය ාචාරයන් පෙරහන් කළ යුතුද යන්න වෙන්කර හඳුනාගත නොහැක.

1828 දී II වන සුල්තාන් මහමුද්ගේ කාලයේදී ලෞකික චින්තනය සහ පද්ධති ඛිලාෆාගේ සිරුරට විනිවිද යාමට පටන් ගත්තේය. ක්‍රි.ව. 1876 ලිබරල් දෘෂ්ටිවාදයෙන් පෙලෙන තරුණ තුර්කි ව්‍යාපාරය, දෙවන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ්ට ලෞකික ව්‍යවස්ථාවක් වන 1876 ව්‍යවස්ථාව පිළිගැනීමට බල කිරීමට සමත් විය.

එතැන් පටන්, ඛිලාෆාහි බිඳවැටීමේ සලකුණු පැහැදිලිව පෙනෙන්නට තිබුණි. කාලිෆ් අවට දැනටමත් අග්‍රාමාත්‍ය මිඩ්හාත් පාස්යා බේබද්දන්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් ලිබරල් ලෞකික දෘෂ්ටිවාදයෙන් පිරී ඇත.

මුස්තාපා උපත

කාලිෆේට් රෝගාතුරව සිටියදී මෙම මතවාදය කිලාෆා කරුණාකර ාතනය කරන්නා වන මුස්තාපා කෙමාල් අටටාර්ක් උපත ලැබීය. හරියටම මාර්තු 12, 1881. ඔහුගේ සැබෑ නම මුස්තාපා. ඔහු උපත ලැබුවේ සැලෝනිකා (දැන් ග්‍රීසියේ) ය. එකල ග්‍රීසිය සිටියේ ඔටෝමාන් කැලිපේට් ප්‍රදේශයේ ය. මුස්තාපාගේ පියා අලි රිසා ලෙස නම් කරන ලද අතර ඔහුගේ පුතාට වයස අවුරුදු 7 දී මිය ගියේය. මුස්තාපාගේ මවගේ නම සුබේඩ් හනීම් ය.

නමුත් මුස්තාපාට වෙනස් ස්ථාවරයක් තිබේ. ඔහු සියලු ආකාරයේ නියාමනයන්ට එරෙහිව කැරලිකාර යෞවනයෙකු බවට පත්විය. ඔහු රළු, ගුරුවරයාට නින්දා සහගත ය. ඔහුගේ මිතුරන් ඉදිරිපිට ඔහු ඉතා අහංකාර සහ තනිකම විය.

අවසානයේදී වයස අවුරුදු දොළහේදී මුස්තාපා සාලෝනිකා හමුදා ඇකඩමියට ඇතුළත් කරන ලදී. ඔහු තේරීමට සම්බන්ධ වූ අතර ශිෂ්‍යභටයෙකු වීමට උපාධිය ලබා ගත්තේය.

හමුදාවේදී, මුස්තාපා තම ලෝකය සොයා ගත් බව පෙනේ. ඔහුට හොඳ අධ්‍යාපනික ජයග්‍රහණයක් පෙන්වීමට හැකි වූ නිසා එක් සිසුවෙක් ඔහුව “කෙමාල්” ලෙස හැඳින්වූයේ පරිපූර්ණත්වයයි. එතැන් සිට ඔහු මුස්තාපා කෙමාල්ට කතා කළේය.

මුස්තාපා ලිබරල් මතවාදය විසින් නිදහස් කරනු ලැබේ

වයස අවුරුදු 14 දී මුස්තාපා කෙමාල් මොනාස්තිර්හි ඇකඩමියකට ගියේය. සාලෝනිකා හි නිවාඩු කාලය තුළ මුස්තාපා කෙමාල් යුරෝපීය විනෝදාස්වාද ස්ථාන නැරඹීමට කැමතියි. එහිදී කාන්තාවන් වැස්ම පැළඳ නොසිට, ගායනා කිරීමට, නටන්නට හා පිරිමින් සමඟ මේසයක වාඩි වී සිටිති. මුස්තාපා කෙමාල් බීමට කැමතියි.

ඇසුරින්, මුස්තාපා කෙමාල් හිතාමතාම "ඔහුව අත්අඩංගුවට ගත්" මැසිඩෝනියානු පූජක මිතුරන් මත දැඩි ලෙස රඳා සිටියේය. මෙම මැසිඩෝනියානු පූජකවරු ප්‍රංශ භාෂාව පිළිබඳ මූලික කරුණු ඉගැන්වූයේ මැසිඩෝනියාවේ මුස්තාපාගේ මිතුරෙකු වන ෆෙති සමඟ ය. දෙදෙනාම වොල්ටෙයාර්, රූසෝ, තෝමස් හොබ්ස් සහ ජෝන් ස්ටුවර්ට් මිල් වැනි ලිබරල් චින්තකයින් විසින් පොත් ඉගැන්වූහ. හිං

අවසානයේදී මුස්තාපා ජාතිකවාදය ප්‍රතිරාවය කරන කවි රචනා කළ අතර හමුදා ඇකඩමිය ඉදිරිපිට කථා කළේය. මුස්තාපා වයස අවුරුදු 20 ට පෙර සුල්තාන්ට සිදුවූ හානිය ගැන ඔවුන් සමඟ කතා කළේය.

මුස්තාපා කෙමාල් පසුව ඉස්තාන්බුල්හි තැන්පත් කරන ලදී. එහිදී ඔහු බටහිරකරණය අත්විඳ ඇති නගරයේ දිස්ත්‍රික්කයක් වන පෙරා හි ජීවත් වන ඉතාලි වැන්දඹුවක් වන මැඩම් කොරින්ගේ නිවසට නිතිපතා ආගන්තුකයෙකු විය. ඔහු මත්පැන් පානය කිරීම, සූදුව සෙල්ලම් කිරීම සහ සංගීතය සමඟ විනෝද වීම වැනි දේවලින් අහිමි විය.

අවසාන විභාගයේ වැඩිම ලකුණු ලබා ගැනීමෙන් පසුව, මුස්තාපා 1905 ජනවාරි මාසයේදී නායකයා ලෙස ගෞරව උපාධිය ලබා ගත්තේය.

මුස්තාපා සොෆියාහි හමුදා අනුගාමිකයෙකු බවට පත්විය

එවකට මුස්තාපා කෙමාල් වතාන් නමින් හැඳින්වෙන ජාතිකවාදී ශිෂ්‍ය සංගමයට බැඳුණි (එහි තේරුම නිජබිමයි). ඉස්ලාමීය පාලනයට වල කපන සියලු "ලිබරල්" චින්තනයන් මර්දනය කරන දෙවන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ්ගේ රජයට විරුද්ධ වන විප්ලවවාදී කණ්ඩායමක් එහි සාමාජිකයන් සලකති. මෙම කණ්ඩායම සැමවිටම ඉස්ලාමයට දොස් පවරා ඇති අතර එය තුර්කිය පසුබට වන අතර ගතානුගතික යැයි සැලකෙන ෂරියාට එරෙහිව දිගින් දිගටම වෛරය පතුරුවා හරින අතර සුෆි ඉගැන්වීම් සිනාසෙන ස්ථානයක් බවට පත් කරයි. එහි සාමාජිකයන් සුල්තාන්ව පෙරලා දමා එය බටහිර ආණ්ඩු ක්‍රමයක් මගින් ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවක් හා පාර්ලිමේන්තුවක් මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම, උලමාවරුන්ගේ අධිකාරය විනාශ කිරීම, වැස්ම සහ වැස්ම ඉවත් කිරීම සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට පොරොන්දු විය. ටික කලකට පසු මුස්තාපා කෙමාල් එහි නායකයා බවට පත්විය.

ඉතාලි පුරවැසිභාවය සහ ඉතාලි ෆ්‍රීමසොන්රි සංවිධාන ඇති යුදෙව්වන්ගේ නිවෙස්වල පැවති එක් රැස්වීමකට සහභාගී වන ලෙස මුස්තාපාට ආරාධනා කරන ලදී. තරුණ තුර්කි ජාතිකයන් යුදෙව්වන්ට ලබා දුන් මෙම ආරක්ෂාව පලිහක් ලෙස ලබා දුන්නේය. ඔවුන්ට විවිධ පාර්ශවයන්ගෙන් විශාල මූල්‍ය ආධාර ලැබුණි.

ක්‍රි.ව. 1908 ලෞකික ජාතිකවාදීන් වන තරුණ තුර්කි ජාතිකයන් විප්ලවයක් සිදු කරයි. මෙම විප්ලවය 1876 ලෞකික ආණ්ඩුක‍්‍රම ව්‍යවස්ථාවට විරුද්ධ වූ ඉස්ලාමීය ෂරියා වෙත නැවත පැමිණෙන ලෙස ඉල්ලා සිටි II වන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ්ට වල කැපීමේ සන්දර්භය තුළ ය.

II සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ්ගේ සමාව

අවසාන වශයෙන්, 1909 අප්‍රියෙල් 26 වන දින ඉස්ලාමයේ ෂෙයික් සමග කුමන්ත්‍රණය කළ තරුණ තුර්කි ජාතිකයින් වන මොහොමඩ් හේ උඩින් අෆන්ඩි, දෙවන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ් නමැති ධර්මිෂ් සහ හා මෘදු කාලිෆ් නෙරපා හැරීමට සමත් විය. එතැන් සිට ඔටෝමාන් කිලාෆා තුර්කි ජාතිකවාදීන් විසින් පාලනය කරනු ලැබීය.

දෙවන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ් නෙරපා හැරීමෙන් පසුව බොහෝ දෙනෙක් ඉංග්‍රීසි, අරාබි සහ තුර්කි යන භාෂා දෙකෙන්ම පොත් ලිවීමට පටන් ගත් අතර එය දෙවන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ්ට අපහාස කර පහර දුන්හ. ඔටෝමාන් ඩවුලා ගැඹුරට ගිලී තරුණ තුර්කි ජාතිකයන් වීරයන් ලෙස ඉදිරිපත් කළ තැනැත්තා ලෙස ඔවුන් දෙවන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ්ට අපහාස කළහ.

ලෞකිකවාදීන් විසින් ලියන ලද ඉන්දුනීසියානු ඉතිහාස පොත්වල, තරුණ තුර්කි ව්‍යාපාරය කොලොට් ලෙස හඳුන්වන II වන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ්ට එරෙහිව වඩා හොඳ වාසනාවක් අත්කර ගැනීමේ ව්‍යාපාරයක් ලෙස හැඳින්වේ. තරුණ තුර්කි ව්‍යාපාරය ඉන්දුනීසියාවේ ලෞකික ජාතිකවාදී ව්‍යාපාරයේ ප්‍රේරකයක් ලෙස සැලකේ.

දෙවන සුල්තාන් අබ්දුල් හමීඩ් නෙරපා හැරීමෙන් පසුව, ක්‍රි.ව. 1909 දී සුල්තාන් මුහම්මද් රිෂාඩ් ඔහුගෙන් පසු ඔටෝමාන් තුර්කිවරුන්ගේ කාලිෆ් ලෙස පත් විය. එහෙත් ඔහුගේ රජයට ඇත්ත වශයෙන්ම අර්ථයක් නොතිබුණේ එය තරුණ තුර්කි ජාතිකයින්ගේ අණ යටතේ වූ බැවිනි.

තරුණ තුර්කි ජාතිකයින්ගේ ශරීරය තුළම බෙදී යයි. මුස්තාපා කෙමාල් අවසානයේ තරුණ තුර්කි ජාතිකයන් අතහැර වසර 10 කට පසු පෙර මෙන් නැවත හමුදාවට පැමිණියේය. ඔහුගේ දැඩි පෞරුෂත්වයට හා බුද්ධියට ස්තූතිවන්ත වෙමින් ඔහු බොහෝ දේශපාලන බලය ලබා ගත්තේය. රාජද්‍රෝහී සැළැස්ම සඳහා ඔහු රහසිගත රැස්වීමක් පවත්වමින් රාත්‍රිය ගත කළේය.

පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමය ඇදගෙන ගිය කිලාෆා ඔටෝමාන් තුර්කි ජාතිකයන්

1914 පළමු ලෝක යුද්ධය පුපුරා යාම. ඉරාකයේ තෙල් පාලනය කරන සහ ඉරානයේ සහ අරාබි අර්ධද්වීපයේ බ්‍රිතාන්‍ය තෙල් සම්පතට තර්ජනය කරන ජර්මනියට ලෝකය පාලනය කිරීමට විශාල බලයක් ඇත. ජර්මනියට එරෙහිව යුද්ධ ප්‍රකාශ කිරීමට බ්‍රිතාන්‍යය, ප්‍රංශය සහ රුසියාව මිත්‍ර විය. ඔස්ට්‍රියාව සමඟ ඇති සන්ධානයට අමතරව ජර්මනිය මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ට එරෙහිව පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමයට එක්වන ලෙස ඔටෝමාන් කැලිපේට් පොළඹවා ගත්තේය.

1918 දී ජර්මනියට හා ඔස්ට්‍රියා-හංගේරියාවට ආයුධ බිම තබන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමය අවසන් විය. ජයග්‍රහණය අවසානයේ මිත්‍ර පාක්ෂිකයින්ට විය. රුසියාව සන්ධානයෙන් ඉවත් වී එක්සත් ජනපදය සිය දේශපාලන හුදකලාව වෙත ආපසු ගිය පසු බ්‍රිතාන්‍යය සහ ප්‍රංශය ඔටෝමාන් කිලාෆා බෙදූහ.

බ්‍රිතාන්‍යයන් ඉස්තාන්බුල් අල්ලා ගත් විට ඔටෝමාන් කිලාෆා මුස්තාපා කෙමාල්ගේ අගනුවර ඇනටෝලියාවට පලා ගිය අතර එහිදී ඔහු තුර්කියේ විමුක්තිය සඳහා අරගලය ආරම්භ කළේය. කාමමිථ්‍යාචාරයේ පුරුද්ද කෙමාල් විසින් බලකොටුව වටා සැරිසැරූ ආදර දඩයම්කරුවන්ට භාර දෙන ලදී.

මුස්තාපා කෙමාල් රූකඩ වීරයෙකු බවට පත්වේ

ඔටෝමාන් කිලාෆා එහි බටහිර මූලයන් දක්වා අවසන් කිරීම සඳහා, එය කුණු වූ නමුත් ලිස්සනසුලු දර්ශනයක් නිර්මාණය කළේය. ඔවුන් සගයකුගේ හවුල්කරුවෙකු විය හැකි රූකඩ වීරයෙකු බිහි කරනු ඇත. බලාපොරොත්තු සුන්වීමෙන් පෙළෙන මුස්ලිම්වරුන්ගේ බලාපොරොත්තුව මෙම වීරයා වනු ඇත. ඔවුන්ගේ තේරීම මුස්තාපා කෙමාල්ට වැටුණි.

“ඔවුන්ගේ සිහින” ඔව් සොයා ගැනීමට බ්‍රිතාන්‍ය බුද්ධි අංශ සමත් විය

මුස්තාපා කෙමාල් නම් ඒකාධිපතියෙකු තුළ එය බොහෝ කලක් තිස්සේ ආශා කර ඇත. බ්‍රිතාන්‍ය බුද්ධි අංශ හා කෙමාල් අතර සම්බන්ධතාවය සිදු වූයේ කෙමාල් සමඟ සමීප සම්බන්ධතාවයක් ඇති ආම්ස්ට්‍රෝං නම් බුද්ධි අංශ නිලධාරියෙකුගේ මැදිහත් වීමෙනි.

මෙම තත්වය ක්‍රියාත්මක වේ. පළමුවන ලෝක සංග්‍රාමය අවසානයේ ඉස්මාීර් පාලනය කළ යුරෝපීය හා ග්‍රීක මිත්‍ර හමුදාවන්ට එරෙහිව තුර්කි ආරක්ෂක හමුදාවන්ට මුස්තාපා කෙමාල් නායකත්වය දුන්නේය. මුස්තාපා කෙමාල් තුර්කියේ ජිහාඩ්ගේ ආත්මය ප්‍රතිරාවය කරමින් කුරානය ඔසවා බ්‍රිතාන්‍යයන් කිසිදු ආයුධ ගැටුමකින් තොරව ඉවත් වීමට සැලැස්වීය.

බොහෝ දුෂ්කරතාවන්ට මුහුණ නොදී උපායමාර්ගික ස්ථාන කිහිපයක් ප්‍රගුණ කිරීමට මුස්තාපා කෙමාල් සමත් විය. ඉස්ලාමීය ලෝකය ඔහුව උද්යෝගයෙන් පිළිගත් අතර ඔහුට "ගාසි" (නිර්භීත හා අසමසම රණශූරයෙකු) යන පදවි නාමය ලබා දුන්නේය. ග්‍රීසිය පරාජයට පත් වූ අතර තුර්කිය ජයග්‍රහණය කළ විට ජනයා ජයග්‍රාහී බීමත්ව සිටි අතර මුස්තාපා කෙමාල්ට ගැලවුම්කරුවා ලෙස නමස්කාර කළහ. ඔහු සත්‍යයේ ආරක්ෂකයා ලෙස නම් කරන ලදී. විදේශ තානාපතිවරුන්ගේ විවිධ ප්‍රකාශයන් බටහිරට එරෙහිව තුර්කියේ වීරයකු ලෙස ඔහුගේ ස්ථාවරය ශක්තිමත් කළේය. දේශකයෝ ඔහුව ඉතා ආදරයෙන් පිළිගත්තා. කවීන් ඔහුට ප්‍රශංසා කරති. නිදසුනක් වශයෙන් අහමඩ් සයුකි, ඔහුගේ ගාථාවේ ආරම්භයේ දී මුස්තාපා කෙමාල්, කාලිඩ් බින් වලීඩ් සමඟ අල්ලාහ්ගේ කඩුව ඔහුගේ කවි සමඟ පෙළගස්වයි.

"අල්ලාහු අක්බාර්, ජයග‍්‍රහණ කෙතරම් භයානකද, කාලිඩ් තුර්කි, කාලිඩ් අරාබිගේ වීරත්වය අලුත් කරන්න!"

ඔව්, අතිශය සාර්ථක නපුරු අවස්ථාවක්!

දැන් මුස්තාපා කෙමාල් සේනාධිනායකයා බවට පත්විය. බොහෝ කාන්තාවන් ඔහුට නමස්කාර කරන්නේ කෙමාල්ගේ ඡායාරූපයක් ඔහුගේ ගෙල වටා ලොකට්ටුවක දමාගෙනය. තම රටේ විමුක්තිදායකයෙකු ලෙස මුස්තාපා පුරුදු වී ඇත්තේ කැමැත්තෙන් හා උද්‍යෝගයෙන් කටයුතු කරන කාන්තාවන් සමඟ නිදා ගැනීමටය

ක්‍රි.ව. 1919 වන තෙක් මුස්තාපා කෙමාල් තවමත් ක්‍රියා කරමින් සිටියේය. ඉස්ලාමයට ඇති ඔහුගේ වෛරය වසන් කිරීම සහ කිලාෆා ජනතාවගේ අනුකම්පාව දිනා ගැනීම. අන්කාරාහිදී ග්‍රීසිය ජය ගැනීමට ඔහු සමත් වූ විට ඔහු ප්‍රසිද්ධියේ කතා කළේ, “ඇත්ත වශයෙන්ම ගත යුතු සියලු සැලසුම් අදහස් කළේ අධිරාජ්‍යය සහ කිලාෆා ආරක්ෂා කිරීම සහ සුල්තාන් සහ මේ රට විදේශිකයන්ගේ වහල්භාවයෙන් මුදා ගැනීම හැරෙන්නට නොවේ.”

මුස්තාපා වෙස්මුහුණ විවෘත කිරීම ආරම්භ කරයි

1920 අප්‍රියෙල් මාසයේදී මුස්තාපා කෙමාල් අන්කාරාහි පිහිටි මහා තුර්කි ජාතික සභාව පිහිටුවා එහි මුලසුන දැරීය.

1922 දී තුර්කි ලෞකික ජාතිකවාදීන් වඩ වඩාත් ප්‍රචලිත විය. සුල්තාන් මෙහමෙට් VI වහඩෙටින් (වහිදුදින්) පෙරලා දැමීය. මෙම ජාතිකවාදී කණ්ඩායම 1922 නොවැම්බර් 1 වන දින කාලිෆ්ගේ බලය අහෝසි කළේය.

ආරම්භය මුස්තාපා කෙමාල් ඉස්ලාමයට ඇති වෛරය පෙන්නුම් කළේය. 1922 නොවැම්බර් 19 වන දින අන්කාරා හි තුර්කි ජාතික සභාව හරහා මුස්තාපා කෙමාල් දෙවන අබ්දුල් මජිඩ්ව කාලිෆ් ලෙස පත් කළේ පලාගිය මුහම්මද් වහිදුදීන් වෙනුවට ය. සුල්තාන් අබ්දුල් මජිඩ් ඇත්ත වශයෙන්ම බලයක් නැති රූකඩ කාලිෆ්වරයෙකි.

1923 ඔක්තෝබර් 29 වන දින තුර්කි ලෞකික ජාතිකවාදීන් තුර්කි ජනරජයේ ආරම්භය ප්‍රකාශයට පත් කළේ එහි සභාපති ලෙස මුස්තාපා කෙමාල් විසිනි.

බලයේ නොසිටි ඔහු තුර්කි ජාතිකයන්ගේ ජීවිත තුළ ඉස්ලාමයේ නටබුන් විනාශ කරන බව තරයේ කියා සිටියේය. තුර්කියට ගෞරවනීය නූතන ජාතියක් කරා 'ඉදිරියට' යා හැක්කේ ඉස්ලාමීය සියල්ල ඉවත් කිරීමෙන් පමණි. කෙමාල් ඉස්ලාමයට සහ එහි කුළුණු වලට පහර දුන් බවට සැකයක් නැත.

මුස්තාපා කෙමාල්ගේ විවාහය

මුස්තාපා කෙමාල් අවසානයේ විවාහ විය. ඔහු විවාහ වී සිටින්නේ ලතීෆ් උසාක්ලිගිල් සමඟ ය.උෂකිසාඩ් මුවම්මර්ගේ දියණිය, ධනවත් ස්මර්නා සහ නැව් හා ජාත්‍යන්තර වෙළඳාම කෙරෙහි උනන්දුවක් දක්වයි. ලැටයිෆ් තුර්කි ඔලිව් සහ විශාල අඳුරු ඇස් ඇති නමුත් ඇය යුරෝපයේ නීතිය හදාරා ඇති අතර ප්‍රංශ කාන්තාවක් මෙන් ප්‍රංශ භාෂාව කතා කරයි. ඉස්ලාමීය සිරිත් විරිත් අහෝසි කිරීමේ උත්සාහයක් ලෙස ඔවුන් යුරෝපීය විලාසිතාවේ ලතීෆ් පියාගේ නිවසේදී විවාහ විය. ඉස්ලාමීය විවාහයකදී, මනාලිය හා මනාලයා විවාහ උත්සවය අවසන් වන තුරු එකිනෙකා හමුවීමට අවසර නැත. කෙසේ වෙතත්, කෙමාල් සහ ලතීෆ් සම්ප්‍රදාය බිඳ දමා බංකුවක වාඩි වී සිටියදී විශ්වාසවන්තව භාර දුන්හ.

ඉන් පසු කෙමාල් තම බිරිඳට මධුසමය ගමනක් සඳහා ආරාධනා කළ අතර තුර්කි කාන්තාවන්ගේ විමුක්තිය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා වූ තම ව්‍යාපාරයේ දී ඔහුගේ බිරිඳ ආදර්ශයක් විය. "කාන්තාවකට සැලකීමේ මාර්ගය එයයි" ඔහු තම කලිසම අසල තමා අසල සිටගෙන සිටි ලතීෆ් වෙත ඇඟිල්ල දිගු කළේය. තම නව බිරිඳ මෙතරම් අසාමාන්‍ය ලෙස පෙන්වීම මුස්ලිම්වරුන් අතර කෝපයට හේතු විය. ඔවුන් සාම්ප්‍රදායිකවාදීන් ලෙස හැඳින්වූයේ ඔහුගේ දේශපාලන විරුද්ධවාදීන් අතර ය.

ක්‍රි.ව. 1340 එච් / 1923 දී මුස්තාපා කෙමාල් බටහිර රටවල් සමඟ ලූසාන් (ලෝසාන්) ගිවිසුම අත්සන් කරන ලදී. මෙම ගිවිසුමට තුර්කිය විසින් කර්සුන් (කර්සන්) කොන්දේසි හතර ලෙස හැඳින්වෙන කොන්දේසි ගණනාවක් පිළිගත යුතුය. ලුසාන් රැස්වීමේදී බ්‍රිතාන්‍ය දූත පිරිසේ ප්‍රධානියා වූයේ කර්සුන් ය. කොන්දේසි හතර:

ඉස්ලාමයට අදාළ සියලු කාරණා වලින් තුර්කිය අවසන් කිරීම.

චි තුරන් කිරීමඉස්ලාමීය ලෝකය සදහටම.
කාලිෆ් සහ කිලාෆා සහ ඉස්ලාම්ගේ ආධාරකරුවන් තුර්කියේ භූමියෙන් ඉවත් කර කාලිෆ්හි වස්තු අත්පත් කර ගැනීම.
පැරණි තුර්කි නීතිය වෙනුවට සිවිල් නීතියක් සම්මත කරන්න.

මුස්තාපා බුචර්ස් ද ඛිලාෆා

1924 මාර්තු 3 වන දින මුස්තාපා කෙමාල් අසරණ වූ කිලාෆා ලින්ග් ාතනය කිරීමේ ක්‍රියාවලිය ආරම්භ කළේය. ඔහු ජාතික සභාවේ සියලුම සාමාජිකයින්ට රැස්වීමක් කැඳවන ලෙස ඉල්ලා සිටියේය. පෙර දින රාත්‍රියේ මුස්තාපා කෙමාල් තම මතය විවේචනය කළ අයට මරණීය දණ්ඩනය නියම කරමින් තම විරුද්ධවාදීන්ගේ හ නිහ .තාවය නිහ වෙත කිරීමට උත්සාහ කළේය. මුස්තාපා කෙමාල් "මධ්යකාලීන යුගයේ සිට වණ" ලෙස හැඳින්වූ කැලිපේට් විසුරුවා හැරීමේ ව්යාපෘතිය ජාතික සභාව වෙත යෝජනා කළ අතර ලෞකික තුර්කි රාජ්‍යයක් ස්ථාපිත කළේය. මෙම තීරණය ගනු ලැබුවේ විවාදයකින් තොරව ය. පසු දින ස්විට්සර්ලන්තයට කලීෆා ඉවත් කිරීම මෙම තීරණයට ඇතුළත් විය. එවිට කාලිෆ්ගේ විදුලි පන්දම මුස්තාපා කෙමාල්ගේ අතේ නිවා දැමීය.

කිලාෆා විසුරුවා හැරීමේ පුවත මුස්ලිම් ලෝකය පුරා කනස්සල්ලට හේතු විය. මන්ද මේ සියල්ලෙන් පසු ඉස්තාන්බුල් ඉස්ලාමීය ලෝකයට දේශපාලන බලයේ සංකේතයක් වන බැවිනි.

මීට පෙර මුස්තාපා කෙමාල්ට ප්‍රශංසා කළ කවියා කවියා, සිදුවූ සිදුවීම් ගැන කනගාටු විය.

ඉන්දුනීසියාවේ අල්-ඉර්ෂාඩ්, මුහම්මදියා, පර්සිස්, සාරකත් ඉස්ලාම් වැනි නූතනවාදී කණ්ඩායම් සහ පසුව නහතුතුල් උලමා ආරම්භ කළ සාම්ප්‍රදායික කණ්ඩායම්, ඛිලාෆා නැවත ස්ථාපිත කිරීමට එකඟ වූහ. ඔවුහු 1924 ඔක්තෝබර් 4 වන දින සුරබායා හි දී සරකාත් ඉස්ලාමයේ සභාපති වොන්ඩොසුඩර්ඩ්ජෝ සහ කේ.එච්. ඊජිප්තුවේ කිලාෆා සම්මේලනයේ නියෝජිතයා වූයේ නහදතුල් උලමාගේ ආරම්භක චරිතය වූ අබ්දුල් වහබ් හස්බුල්ලා ය.

මුස්තාපා ඉස්ලාමීය ශිෂ්ටාචාරය භූමදාන කිරීම

මේ අතර තුර්කියේදී, කිලාෆා සාර්ථකව u ාතනය කිරීමෙන් පසු මුස්තාපා කෙමාල් ඉස්ලාමීය ශිෂ්ටාචාරය තුර්කි භූමියෙන් භූමදාන කිරීමට පටන් ගත්තේය.

ක්‍රි.ව. 1925/1344 එච් මුස්ලිම් පල්ලි වසා දැමූ අතර රජය සියළුම ආගමික ව්‍යාපාර එහි සියලු කුරිරුකම්වලින් යටපත් කළේය.

එම වසරේදීම, බිරිඳක් ලෙස සැලකිය යුතු හා ගෞරවයට පාත්‍ර විය යුතු යැයි ඉල්ලා සිටි ලතීෆ්, මුස්තාපා කෙමාල් විසින් දරුණු ලෙස දික්කසාද කර පිටත් කර හරින ලදි.

දික්කසාදයෙන් පසුව, මුස්තාපා නිර්ලජ්ජිත මිනිසෙකු බවට පත් වූ අතර ඔහු කිසිදු සීමාවක් නොදැන සිටියේය. ඔහු අධික ලෙස මත්පැන් පානය කළ අතර මත්පැන් වලින් වෙන් කළ නොහැකි විය. කඩවසම් තරුණයන්, ඔවුන්ගේ භාර්යාවන් සහ ආධාරකරුවන්ගේ දියණියන් රාගයෙන් තෘප්තියට පත්වන අතර, ඔහු රාගයෙන් පීඩා විඳින තෙක් ඔහුගේ රාගයේ අත්‍යවශ්‍ය ආක්‍රමණයේ ගොදුරු බවට පත්විය.

මේ අතර තුර්කි විපක්ෂයේ අරි ෝෂාව ගොරවන්නට පටන් ගත්තේය. 1926 දී කුර්ඩ්ස් කන්ද කෙමලිස්ට් තන්ත්‍රයට එරෙහිව සන්නද්ධ නැගිටීමක් දියත් කළ විට අරි ෝෂාව පුපුරා ගියේය. මුස්තාපා කෙමාල් කාලය නාස්ති කළේ නැත. තුර්කියේ මුළු කුර්දිස්තාන් ගෝත්‍රයම අතුගා දැමීම, ගම් විනාශ කිරීම, පශු සම්පත් හා භෝග විනාශ කිරීම, කාන්තාවන් සහ ළමයින් දූෂණය කර මරා දැමීම. කුර්දි අධිපතීන් 46 ක් ප්‍රසිද්ධියේ එල්ලා තැබූහ. අවසානයේදී කුර්දි ගෝත්‍රයේ නායක ෂෙයික් සයිඩ්ව ප්රධාන ාතනය කරන්න.

ක්‍රි.ව. 1926/1345 දී ඉස්ලාමීය ෂරියා වෙනුවට ස්විට්සර්ලන්ත නීතියෙන් සම්මත වූ සිවිල් නීතිය වෙනුවට ආදේශ කරන ලදී.

එම වසරේදී හිජ්රි දින දර්ශනය ඉස්ලාමීය දින දර්ශනය මගින් ප්‍රතිස්ථාපනය කරන ලද අතර එමඟින් 1345 හිජ්රි වර්ෂය තුර්කිය පුරා මකා දමා ක්‍රි.ව. 1926

1928 එම් / 1347 එච් තුර්කිය ඉස්ලාමීය රජයක් ලෙස ඉවත් කිරීමේ නීතියේ පෙළ. අල්ලාහ්ගේ නාමයෙන් දිවුරුම් දුන් අය ගැන දිවුරුම් දුන් විට රජයේ නිලධාරීන් විසින් කරන ලද දිවුරුමේ පා පෙළ ය වෙනුවට “ඔවුන්ගේ ගෞරවයෙන් ඔවුන් ඔවුන්ගේ යුතුකම් ඉටු කරනු ඇත” යනුවෙන් සරලව පැවසූහ.

1928 නොවැම්බර් 1 වන දින අක්ෂර මාලාව (ලතින්) ලබා ගැනීම සහ යෙදවීම සහ අරාබි ලිවීම තහනම් කිරීම පිළිබඳ නීතියක් සම්පාදනය කරන ලදී.

1929 මාස් / 1348 හිජ්රි. මීට පෙර භාවිතා කළ අරාබි අක්ෂර වෙනුවට තුර්කි ලිවීමේදී ලතින් අකුරු භාවිතා කිරීමට රජය බලහත්කාරයෙන් බල කිරීමට පටන් ගත්තේය. අරාබි සහ පර්සියානු ඉගැන්වීම් සියලු පී සිට වලින් අහෝසි කරන ලදී. අරාබි අක්ෂරවලින් දැනටමත් මුද්‍රණය කර ඇති පොත් ඊජිප්තුව, පර්සියාව සහ ඉන්දියාවට අපනයනය කර ඇත. තුර්කි රජයට අවශ්‍ය වී ඇත්තේ ඔවුන්ගේ ඉස්ලාමීය අතීතය සමඟ තුර්කි සබඳතා බිඳ දැමීමට මෙන්ම අරාබි සහ අනෙකුත් ඉස්ලාමීය රටවල මුස්ලිම්වරුන් සමඟ තුර්කි සබඳතා බිඳ දැමීමට ය.

ක්‍රි.ව. 1931-1932 / 1350-1351 එච් රජය විසින් මුස්ලිම් පල්ලි ගණන සීමා කරන ලදී. මුස්තාපා කෙමාල් මුස්ලිම් පල්ලිවලට එරෙහිව දිගටම දුම්රිය ධාවනය කළේය. ඔහු ඉස්තාන්බුල්හි ප්‍රධාන පල්ලිය වසා දමා අයියා ෂෝෆියා පල්ලිය කෞතුකාගාරයක් බවට පත් කළ අතර අල්-ෆාති පල්ලිය ගබඩාවක් ලෙස භාවිතා කළේය!

1933 එම් / 1352 එච් ඉස්තාන්බුල් විශ්ව විද්‍යාලයේ ෂරියා පී අල්ට්රා ය වසා ඇත. විශේෂ පාසල්වල ආගමික අධ්‍යාපනය ද රජය විසින් අහෝසි කරන ලදී.

මුස්තාපා කෙමාල් සෑම විටම හ. නඟමින් තුර්කි ජාතියේ මැදට ජාතිකවාදයේ ආත්මය පුපුරවා හැරියේය. “සැබවින්ම තුර්කිය ලෝකයේ ශිෂ් වෙහෙස ාචාරයේ පැරණිතම හිමිකරු වේ. ඉස්ලාමීය ශිෂ්ටාචාරය ආපසු ගෙන ඒම වෙනුවට කාලය පැමිණ තිබේ.

එම වර්ෂයේදීම මුස්තාපා කෙමාල් ජාතික සභාව හරහා අටටුර්ක් පදවිය දැරීය. එහි අර්ථය තුර්කි ජාතිකයන්ගේ පියාය.

අල්-කුර්ආනය තුර්කි භාෂාවට පරිවර්තනය කරන ලෙස මුස්තාපා කෙමාල් අටතුර්ක් නියෝග කළ අතර එමඟින් භාෂාවේ අර්ථය හා රසය නැති විය. උච්චතම අවස්ථාව වන ඔහු යාච් යාච්ඤාව ාවට කැඳවීම මා සමඟ කළ යුතු යැයි නියෝග කළේයතුර්කි භාවිතා කරන්න! සාම්ප්‍රදායික ඉස්ලාමීය ඇඳුම් ඇඳීම තහනම් කිරීම සම්බන්ධයෙන් 1934 දෙසැම්බර් 3 වන දින නීතියක් සම්පාදනය කරන ලදී.

කාන්තාවන්ට හිජාබ් ඉවත් කර හිජාබ් පැළඳ නොගෙන සෑම තැනකම සැරිසැරීමට ඉඩ දෙන ලෙස රජය කාන්තාවන්ට නියෝග කළේය. නිදහස සහ ස්ත්‍රී පුරුෂ සමානාත්මතාවය යන සටන් පා ගන් ය සමඟ කාන්තාවන් කෙරෙහි පුරුෂ නායකත්වය රජය විසින් අහෝසි කරන ලදී. ස්ත්‍රීන් හා පුරුෂයන් ඒකාබද්ධ කරන නර්තන සාද හා නාට්‍ය සඳහා රජය බල කරමින් සිටී. ක්‍රි.ව. 1935 දී තුර්කි රජය නිල සිකුරාදා නිවාඩු දිනය ඉරිදා ධුහර් සිට ඉරිදා සඳුදා උදෑසන දක්වා වෙනස් කළේය.

මුස්තාපා කෙමාල්ගේ බලපෑම මුස්ලිම් ලෝකයට

මුස්තාපා කෙමාල් ගත් පියවර ඊජිප්තුව, ඇෆ්ගනිස්ථානය, ඉරානය, ඉන්දියාව සහ තුර්කිස්ථානය සහ ඉන්දුනීසියාව ඇතුළු ඉස්ලාමීය ලෝකයේ අනෙකුත් ප්‍රදේශවලට පුළුල් බලපෑමක් ඇති කරයි. ප්‍රගතිය සහ පුනර්ජීවනය ප්‍රකාශ කිරීමේදී තුර්කිය ප්‍රමුඛ ආදර්ශයක් බවට පත්කරමින් බටහිරකරණය ඉල්ලා සිටින අයට මෙම පියවරයන් අවස්ථාව ලබා දෙයි. ඉස්ලාමයට එරෙහිව නැඹුරු වූ මාධ්‍ය මුස්තාපා කෙමාල් අටටුර්ක් කළ දේ පිළිගනී.

"නව තුර්කියට ආගම සමග කිසිම සම්බන්ධයක් නැත" යනුවෙන් අටටුර්ක් සිය ප්‍රකාශය සමඟ මාධ්‍යය පතුරුවා හැරියේය. නැතහොත් වෙනත් අවස්ථාවලදී ඔහු කුරානය අතේ තබාගෙන ආඩම්බරයෙන් ප්‍රකාශ කරයි, "නිසැකවම ජාතියේ ප්‍රගතිය සියවස් ගණනාවක් පසු වී ඇති නීති හා සම්මතයන් අනුගමනය කිරීමෙන් ජාතීන්ට එය කළ නොහැකිය. ”නාඋඩ්සුබිලාහි මින් ඩාලික්!

මෙම ඇදහිල්ල අත්හළ මුස්තාපා කෙමාල් සැමවිටම පුරසාරම් දෙඩුවේ තුර්කියේ වැසියන් බටහිර කුරුස යුද්ධයේ ඇති දේ අනුකරණය කරමින් තුර්කි කාන්තාවන්ට කුෆ්ර් සුවඳ දැනෙන නිදහස ඉල්ලා සිටින බැවිනි. මත්පැන්, සූදුව සහ කාමමිථ්‍යාචාරය යනු උසස් ශිෂ් වෙහෙස ාචාරයේ හා ප්‍රගතියේ චිත්‍රයක් මිස අන් කිසිවක් නොවේ යන උපකල්පනය මත මුස්තාපා සදාචාරාත්මක පරිහානියට ආරාධනා කරයි.

ඔහු සමඟ එකම ලීගයේ සිටි මිතුරන් ක්‍රියාත්මක කරන්න ාතනය කිරීමෙන් පසු මුස්තාපා කෙමාල් දැන් ලෞකික තුර්කියේ පරම ඒකාධිපතියෙකි.

මුස්තාපා කෙමාල්ගේ මරණය

ක්‍රි.ව. 1938 දී, මුස්තාපා කෙමාල් අටටුර්ක්ගේ සෞඛ්‍ය තත්වය පිරිහී ගිය අතර, 1938/1356 එච් හි අක්මාව (සිරෝසිස්) එන්ජිනාඩ් න වීම හේතුවෙන් මත්පැන් පානය හේතුවෙන් මිය ගියේය.

මේ අනුව, ඛිලාෆා නමුත් ාතනය කරන ලිබරල් ලෞකික ආ සන්නිවේදන තාක්ෂණ ාදායකයෙකුගේ ජීවිතයේ අවසානය. මුස්තාපා කෙමාල් අටතුර්ක් ලනාතුල්ලාහ් අලයිහි.

මේ අනුව, මුස්තාපා කෙමාල් අටටුර්ක් මියගොස් ඇතත්, ඉන්දුනීසියාව ඇතුළු විවිධ රටවල ඔහුගේ සාමාජිකයින් සහ ආධාරකරුවන් තවමත් බොහෝය. බොහෝ මුස්තාපා කෙමාල් අටටුර්ක්ගේ ඉතිහාසය සැඟවී විකෘති වී ඇත. මුස්තාපා කෙමාල් අටටුර්ක් වීරයෙකු ලෙස ලියා ඇති අතර අනෙක් අතට ඔහු ගි ාතනය කළ කිලාෆා ඉතා අඳුරු පින්තූරයකින් නිරූපණය කර ඇත. අපගේ ඓතිහාසික තිහාසික විකෘතිය නිවැරදි කිරීම අපගේ කර්තව්‍යය වන අතර එමඟින් අපේ දරුවන් සහ මුණුබුරන් මුස්තාපා කෙමාල් අටටුර්ක් යනු කවුරුන්දැයි වරදවා වටහා නොගනී. ආමෙන්

Loading...

Subscribe to receive free email updates: